高考第一轮复习数学:4.2 两角和与差、二倍角的公式(一)
4.2
两角和与差、二倍角的公式(一)
●知识梳理 1.C(α +β )的推导 角α 的始边为 Ox,交单位圆于 P1,终边 OP2 交单位圆于 P2,角β 的始边为 OP2,终边 交单位圆于 P3,角-β 的始边为 Ox,终边交单位圆于 P4,由| P1 P3 |=| P2 P4 |,得[cos(α +β ) -1]2+sin2(α +β )=[cos(-β )-cosα ]2+[sin(-β )-sinα ]2.
y P3 ? ? O ? ? P1 x P2
P4
∴cos(α +β )=cosα cosβ -sinα sinβ . 2.S(α ±β ) (α -β ) (α ±β )以及推导线索 、C 、T (1)在 C(α +β )中以-β 代β 即可得到 C(α -β ). (2)利用 cos(
π 2
-α )=sinα 即可得到 S(α +β ) ;再以-β 代β 即可得到 S(α -β ).
sin ? cos ?
(3)利用 tanα =
即可得到 T(α ±β ).
说明:理清线索以及各公式间的内在联系,是记忆公式的前提.只有这样才能记牢公式, 才能用活公式. ●点击双基 1.(2004 年重庆,5)sin163°sin223°+sin253°sin313°等于 A.-
1 2
B.
1 2
C.-
3 2
D.
3 2
解析:原式=sin17°(-sin43°)+(-sin73°) (-sin47°) =-sin17°sin43°+cos17°cos43°=cos60°=
1 2
.
答案:B 2.(2005 年春季北京,7)在△ABC 中,已知 2sinAcosB=sinC,那么△ABC 一定是 A.直角三角形 B.等腰三角形 C.等腰直角三角形 D.正三角形 解析:由 2sinAcosB=sinC 知 2sinAcosB=sin(A+B) , ∴2sinAcosB=sinAcosB+cosAsinB.∴cosAsinB-sinAcosB=0. ∴sin(B-A)=0.∴B=A. 答案:B 3. A.
2 cos 10 ? ? sin 20 ? sin 70 ?
的值是 B.
3 2
1 2
C. 3
D.
2
解析:原式= =
2 cos 30 ? ? 20 ?)? sin 20 ? ( sin 70 ?
( cos 30 ? ? cos 20 ? ? sin 30 ? ? sin 20 ?)? sin 20 ? 2 sin 70 ?
=
3 cos 20 ? cos 20 ?
= 3.
答案:C 4.已知α ∈ (0, ) β ∈ , (
2 π π 2 π 2
, ) sin π , (α +β ) =
π 2 56 65
33 65
, cosβ =-
3π 2
5 13
, sinα =_______. 则
解析:由 0<α <
,
33 65
π 2
<β <π ,得
<α +β < .
.
故由 sin(α +β )= 由 cosβ =-
5 13
,得 cos(α +β )=-
12 13
,得 sinβ =
.
33 65
∴sinα =sin[ +β )-β ]=sin(α +β )cosβ -cos(α +β )sinβ = (α -(-
56 65
? (-
5 13
)
) ?
12 13
=-
507 845
.
答案:-
507 845
5.△ABC 中,若 b=2a,B=A+60°,则 A=_______. 解析:利用正弦定理,由 b=2a ? sinB=2sinA ? sin(A+60°)-2sinA=0 ? 3sinA=0 ? sin(30°-A)=0 ? 30°-A=0°(或 180°) ? A=30°. 答案:30° ●典例剖析 【例 1】 设 cos(α - 求 cos(α +β ). 剖析:
? ? ?
2
3
cosA-
?
2
)=-
1 9
,sin(
?
2
-β )=
2 3
,且
π 2
<α <π ,0<β <
π 2
,
=(α -
?
2
)-(
?
2
-β ).
依上述角之间的关系便可求之. 解:∵
π 2
<α <π ,0<β <
?
2
π 2
,∴
π 4
<α -
?
2
?
2
<π ,-
4 5 9
π 4
<
?
2
-β <
π 2
.
故由 cos(α - 由 sin( ∴cos(
?
2
)=-
2 3
1 9
,得 sin(α -
?
2
)=
5 3
.
-β )=
,得 cos(
?
2
-β )=
?
2
239 729
.
7 5 27
? ? ?
2
)=cos[ - (α
? ? ?
2
)-(
-β ) ]=?= .
.
∴cos(α +β )=2cos2
-1=?=-
评述: 在已知角的某一三角函数值而求另外一些角的三角函数值时, 首先要分析已知和 要求的角之间的关系,再分析函数名之间的关系.其中变角是常见的三角变换. 【例 2】 (2000 年春季京、皖)在△ABC 中,角 A、B、C 对边分别为 a、b、c.
证明:
a
2
?b c
2
2
=
sin( A ? B ) sin C
.
剖析:由于所证结论是三角形的边、角关系,很自然地使我们联想到正弦定理、余弦定理. 证明:由余弦定理 a2=b2+c2-2bccosA,b2=a2+c2-2accosB, ∴a2-b2=b2-a2-2bccosA+2accosB, 整理得
a
2
?b c
2
2
=
a c
a cos B ? b cos A c
. ,∴
a
2
依正弦定理有
=
sin A sin C
, =
c
b
sin B sin C
?b c
2
2
=
sin A cos B ? sin B cos A sin C
=
sin( A ? B ) sin C
.
评述:在解三角形中的问题时,首先应想到正余弦定理,另外还有 A+B+C=π ,a+b>c, a>b ? A>B ? sinA>sinB 等. 【例 3】 已知α 、β 、γ ∈(0,
π 2
) ,sinα +sinγ =sinβ ,cosβ +cosγ =cosα ,求β
-α 的值. 剖析:由已知首先消去γ 是解题关键. 解:由已知,得 sinγ =sinβ -sinα ,cosγ =cosα -cosβ . 平方相加得(sinβ -sinα )2+(cosα -cosβ )2=1. ∴-2cos(β -α )=-1.∴cos(β -α )=
1 2
.∴β -α =±
π 3
π 3
.
∵sinγ =sinβ -sinα >0,∴β >α .∴β -α = 评述:本题极易求出β -α =± 问题要注意分析隐含条件. ●闯关训练 夯实基础 1.(2004 年上海,1)若 tanα =
1 2
.
π 3
,如不注意隐含条件 sinγ >0,则产生增根.因此求值
,则 tan(α +
π 1 ?1 1 2
π 4
)=____________.
解析:tan(α +
π 4
t an ? ? t an
)=
4 π 1 ? t an ? ? t an 4
=
2 1? ?1
=3.
答案:3 2.要使 sinα - 3 cosα = A.m≤
7 3
4m ? 6 4? m
有意义,则应有 B.m≥-1
C.m≤-1 或 m≥
7 3
D.-1≤m≤ )=
4m ? 6 4? m
7 3
解析:2sin(α - 由-1≤ 答案:D
2m ? 3 4? m
π 3
?
7 3
sin(α - .
π 3
)=
2m ? 3 4? m
.
≤1 ? -1≤m≤
3.(2004 年福建,2)tan15°+cot15°等于 A.2 B.2+ 3
sin 15 ? cos 15 ?
C.4 +
cos 15 ? sin 15 ?
D.
15 ? ? cos
2
4 3 3
解析一:tan15°+cot15°=
=
sin
2
15 ?
cos 15 ? sin 15 ?
=
1 1 2 ? sin 30 ?
=4.
解析二:由 tan15°=tan(45°-30°)=
tan 45 ? ? tan 30 ? 1 ? tan 45 ? tan 30 ?
1?
3 3
=
1?
=
3? 3?
3 3
.
3 3
∴原式= 答案:C
3? 3?
3 3
+
3? 3?
3 3
=4.
4.在△ABC 中,若
a b
2 2
=
t an A t an B
,则△ABC 的形状为_______.
sin sin
2 2
解析: 左边利用正弦定理, “切变弦” 原式可化为 右边 , sin2A=sin2B ? 2A=2B 或 2A=π -2B ? A=B 或 A+B= 答案:等腰三角形或直角三角形 5.(2004 年湖南,17)已知 tan( 解:由 tan(
π 4 π 4
A B
=
sin A cos B cos A sin B
?
sin A sin B
=
cos B cos A
?
π 2
.
+α )=2,求
1
1 2 sin ? cos ? ? cos
2
?
的值.
+α )=
1 ? tan ? ? ? tan ?
=2,得 tanα = .
3
( 1 3 2? 1 3 ?1 ) ?1
2
于是
1 2 sin ? cos ? ? cos
2
?
=
sin
2
? ? cos ?
2 2
2 sin ? cos ? ? cos
?
=
tan
2
? ??
2 tan ? ? ?
=
=
2 3
.
6.已知 cosα = 解:由 cosα = 得β =
π 3
1 7 1 7
,cos(α +β )=-
11 14
,α 、β ∈(0,
π 2
) ,求β .
1 2
,cos(α +β )=-
11 14
,得 cosβ =cos[ +β )-α ]= (α
,
.
培养能力 7.已知 sin(
π 4
-x)=
5 13
,0<x<
π 4
,求
cos 2 x cos ( π 4
的值.
? x)
分析:角之间的关系: ( 角函数的关系便可求之. 解:∵(
π 4
π 4
-x)+(
π 4
+x)=
π 2
及
π 2
-2x=2(
π 4
-x) ,利用余角间的三
-x)+(
π 4
+x)=
π 2
,∴cos(
π 4
+x)=sin(
π 4
-x).
又 cos2x=sin( ∴
cos 2 x cos ( π 4
π 2
-2x)=sin2(
π 4
π 4
-x)=2sin(
12 13
π 4
-x)cos(
π 4
-x) ,
=2cos(
-x)=2?
=
24 13
.
? x)
8.已知 sinβ =msin(2α +β ) (m≠1) ,求证:tan(α +β )=
1? m 1? m
tanα .
证明:∵sinβ =msin(2α +β ) , ∴sin[ +β )-α ]=msin[ +β )+α ]. (α (α ∴sin(α +β )cosα -cos(α +β )sinα =msin(α +β )cosα +mcos(α +β )sinα . ∴(1-m)sin(α +β )cosα =(1+m)cos(α +β )sinα . ∴tan(α +β )=
1? m 1? m
tanα .
3 5
9.(2005 年北京西城区抽样测试)已知 sin2α = (1)求 cosα 的值;
,α ∈(
5π 4
,
3π 2
).
(2)求满足 sin(α -x)-sin(α +x)+2cosα =- 解: (1)因为
5π 4
10 10
的锐角 x.
<α <
1 ? sin
2
3π 2
2?
,所以 =-
4 5
5π 2
<2α <3π .
所以 cos2α =-
.
10 10
由 cos2α =2cos2α -1,所以 cosα =-
.
10 10
(2)因为 sin(α -x)-sin(α +x)+2cosα =- 所以 2cosα (1-sinx)=- 因为 x 为锐角,所以 x= 探究创新 10.sinα +sinβ =
2 2 10 10
,
.所以 sinx=
1 2
.
π 6
.
,求 cosα +cosβ 的取值范围. ① ②
解:令 t=cosα +cosβ , sinα +sinβ =
2 2
,
1 2
①2+②2,得 t2+
=2+2cos(α -β ).
3 2
∴2cos(α -β )=t2- ∴t∈[-
14 2
∈[-2,2].
,
14 2
].
●思悟小结 1.不仅要能熟练推证公式(建议自己推证一遍所有公式) 、熟悉公式的正用逆用,还要
熟练掌握公式的变形应用. 2.注意拆角、拼角技巧,如α =(α +β )-β ,2α =(α +β )+(α -β )等. 3.注意倍角的相对性,如 3α 是
3? 2
的倍角.
4.要时时注意角的范围的讨论. ●教师下载中心 教学点睛 1.本节公式多,内在联系密切,建议复习时,要使学生理清公式间的推导线索,让学生 亲自推导一下 C(α +β ). 2.公式应用讲究一个“活”字,即正用、逆用、变形用,还要创造条件应用公式.如拆角、 拼角技巧等,要注意结合题目使学生体会其间的规律.
拓展题例 【例 1】 已知 a=(cosα ,sinα ) ,b=(cosβ ,sinβ )(a≠b). , 求证: (a+b)⊥(a-b). 分析:只要证(a+b)(a-b)=0 即可. ? 证法一: (a+b)(a-b)=|a|2-|b|2=1-1=0,∴(a+b)⊥(a-b). ? 证法二:在单位圆中设 OA =a, OB =b,以 OA 、 OB 为邻边作□OACB,则 OACB 为菱形.
y B A O x C
∴ OC ⊥ BA . ∴ OC ? BA =0, 即(a+b)(a-b)=0. ? ∴(a+b)⊥(a-b). 【例 2】 α 、β ∈(0,
π 2
) ,3sin2α +2sin2β =1,①
3sin2α -2sin2β =0②,求α
+2β 的值. 解:由①得 3sin2α =1-2sin2β =cos2β . 由②得 sin2β =
3 2
sin2α .
∴cos(α +2β )=cosα cos2β -sinα sin2β =3cosα sin2α -sinα ? ∵α 、β ∈(0, ∴α +2β =
π 2 π 2
3 2
sin2α =0.
3π 2
) ,∴α +2β ∈(0,
).
.